۲۰ هزار پرستار بیکار و آماده به خدمت را که به دلیل نبود بودجه یا استخدام نمی‌شوند یا استخدام آنها با محدودیت انجام می‌شود، باید نیروی بالقوه ولی هدر رفته در سیستم نظام پزشکی ایران به‌شمار آورد.
اگر بخواهیم به حداقل استانداردهای جهانی برسیم، باید ۲۹۰ هزار پرستار استخدام شوند و به چرخه نظام پرستاری وارد شوند.
دبیرکل خانه پرستار ایران نیز با اشاره به این نقص مدیریت، معتقد است که به همین دلیل مردم از حداقل استاندارد نیروی پرستار محروم هستند.
وی معتقد است که تعداد پرستاران کشور حدود ۱۰ هزار نفر است که اگر بخواهیم به حداقل استانداردهای دنیا برسیم، باید آن تعداد را به ۳۰۰ هزار نفر افزایش دهیم.
پرستاران ایرانی مشغول خدمت در اروپا
حیدرعلی عابدی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، نیز در آبان ماه سال گذشته گفته بود: «ایران نزدیک به یکصد هزار نیروی پرستاری کمبود دارد و به همین دلیل پرستاران کشور مجبور به انجام «۱۵۰ ساعت اضافه‌کاری اجباری» هستند.
این خبر پس از نشست کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی که دستور کار آن «کمبود نیروی پرستاری کشور و وضعیت نامطلوب مراقبت از بیمار در بیمارستانها به دلیل فشار‌کاری زیاد پرستاران» بود، مطرح شده بود.
در سال ۹۴ نیز مسئولان وزارت بهداشت و درمان اعلام کرده بودند، در شرایطی که ایران با کمبود ۱۲۰ هزار پرستار مواجه است، سالانه بیش از هزار پرستار از ایران به مقصد کشور‌های اروپایی مهاجرت می‌کنند.
عابدی همچنین گفته بود «باید سالانه ۱۰ تا ۱۵ هزار پرستار استخدام شود تا در سال ۱۴۰۴ به نرمی به استاندارد درباره پرستاران برسیم».
قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری، ۲۲ دی‌ماه سال ۹۴ اعلام کرده بود که سالانه هزار پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند که نداشتن «امنیت شغلی»، یکی از دلایل آن است.
بیشتر پرستاران ایرانی به استرالیا و کانادا مهاجرت می‌کنند و پس از آن، بریتانیا، هلند و سوئیس در رده‌های بعدی قرار دارند.
سال ۹۳ نیز حمیدرضا عزیزی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، از افزایش آمار مهاجرت پرستاران خبر داده و گفته بود: «مهم‌ترین دلیل خروج پرستاران، حقوق پایین این افراد است».
در دی ماه سال ۱۳۹۰ احمد نجاتیان، معاون فرهنگی وقت سازمان نظام پرستاری کشور تعداد پرستارانی را که به طور رسمی فرم خروج از ایران را پر می‌کنند، ۱۰۰ نفر اعلام کرده بود.
این در حالی است که محمد شریفی‌مقدم دبیرکل خانه پرستار ایران سال گذشته اعلام کرده بود: «سالانه حدود ۵۰۰پرستار جهت دریافت معرفی‌نامه برای مهاجرت به خارج از کشور، به سازمان نظام پرستاری مراجعه می‌کنند».
کمبود پرستاران مردم را با مرگ و میر مواجه می‌کند
سعید نمکی وزیر بهداشت در جشن روز پرستار در دی ماه ۱۳۹۷ قول استخدام ۲۰ هزار پرستار در سال ۹۸را داد که بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده با هدف رفع مشکل کمبود نیروی پرستار، قرار بود ۱۰هزار نفر تا تیرماه ۹۸،و مابقی تا پایان سال استخدام شوند، اما دبیرکل خانه پرستار می‌گوید که متأسفانه تا الان هنوز هیچ خبری از آزمون استخدامی و مجوز جذب ۱۰ هزار پرستار نیست.
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران، چند روز پیش گفته بود: «هنوز وعده مسئولان درباره جذب ۱۰ هزار پرستار تا پایان تیرماه عملی نشده، در حالی که پرستاران به شدت تحت فشارند وعلی‌رغم تمامی تلاششان، مردم دچار آسیب تا حد مرگ ومیر می شوند».
وی همچنین توضیح داده است که کمبود کادر پرستاری در حقیقت یکی از مشکلات مهم نظام سلامت محسوب می‌شود، زیرا این افراد بیشترین خدمات را در حوزه سلامت به بیماران و مراجعه‌کنندگان در بیمارستانها و مراکز درمانی ارائه می‌کنند.
وی به صراحت گفته است: «متاسفانه از نظر تعداد استانداردهای پرستاری، پایین‌تر از حداقل استانداردهای دنیا نیرو داریم و کشور‌هایی مانند آذربایجان، ارمنستان و گرجستان که از نظر پزشکی سطح‌شان خیلی پایین‌تر از ایران است، اما حداقل تعداد پرستار را به ازای هر هزار نفر جمعیت دارد».
شریفی مقدم توضیح می‌دهد:«متوسط جهانی از نظر تعداد پرستار به ازای هر هزار نفر جمعیت شش نفر است و کشور‌هایی مانند آذربایجان و گرجستان به ازای هر هزار نفر جمعیت دارای سه پرستار هستند، که در نهایت تاسف باید بگویم که تعداد پرستاران در ایران به ازای هر هزار نفر جمعیت در حدود یک و نیم نفر است که این مسئله می‌تواند آسیبی جدی به مردم و مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی و بیمارستانها وارد کند».
وی همچنین افزود: «امروزه صحبت‌های زیادی مبنی بر فساد مالی در وزارت بهداشت شنیده می‌شود و معتقدم که میلیارد‌ها تومان پول به حوزه سلامت تزریق می‌شود، اما کار خاصی برای جذب پرستاران در زمینه تضمین سلامتی بیماران و مراجعه کنندگان انجام نمی‌شود. جذب ۲۰ هزار پرستار باید مهم‌ترین اولویت وزارت بهداشت در مسیر درست باشد».
شریفی‌مقدم گفت: «مافیایی در وزارت بهداشت وجود دارد که اجازه جذب پرستاران را به دلیل تعارض منافع نمی‌دهد».
دبیرکل خانه پرستار ایران با اشاره به مسئله جذب ۱۰ هزار پرستار تا تیر ماه ۹۸ گفت: «اگر سالیانه ۱۰ هزار پرستار جذب کنیم، به دلیل آن که پنج هزار نفر در سال از نیروی پرستار بازنشسته می‌شوند، تا رسیدن به حداقل استانداردهای دنیا فاصله زیادی داریم».
کار زیاد و مرگ پرستاران
اواخر سال ۱۳۹۷ اعلام شد که انجام شیفت‌های متعدد و خستگی ناشی از ساعت کار زیاد، باعث مرگ پرستار جوان ۲۴ ساله لارستانی شده است. پرستاران به دلیل فشار کار زیاد و عدم رعایت استانداردهای محیط و ایمنی کار، تحت فشارهای جسمی و روانی متعددی هستند که هم برای خودشان زیان دارد، هم موجب خطای کار و خستگی بیش از حد و برخورد نامناسب با بیماران می‌شود. به نقل از ایلنا، به گفته یک فعال صنفی پرستاران، نسبت کادر پرستاری به جمعیت در ایران یک چهارم متوسط جهانی است. پرستاران ایران ۱۰ برابر بیش از پرستاران اروپایی تحت فشار کاری قرار دارند. به ازای هر صد تخت بیمارستانی صد پرستار در کشور وجود دارد و نسبت کادر پرستاری به جمعیت رقم ۱.۶ است؛ در حالی که در اروپا به ازای هر صد تخت بیمارستانی هزار و صد کادر پرستاری وجود دارد و نسبت کادر پرستاری به جمعیت، رقمی حدود ۱۰ است.
در طول ۳ سال گذشته، ۲۰ پرستار در اثر شرایط کاری غیر استاندارد و فشار کاری جان باخته‌اند.
شغل پرستاران مستلزم فعالیت‌هایی سخت و زیان‌آور است. به این معنا پرستاران (خصوصی و دولتی) بعد از ۲۰ تا ۲۵ سال کاری بازنشسته می‌شوند. در عین حال، به موجب قانون ارتقای بهره‌وری که در سال ۸۸ توسط نمایندگان مجلس تصویب شد، با در نظر گرفتن سه عامل «شیفت کاری، بخش و سنوات»، ساعات کاری پرستاران در هفته نیز به دلیل سختی کارشان باید کم شود.
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران، نیز در همان زمان عنوان کرده بود که که فوت پرستاران به صورت مستقیم و غیرمستقیم از عواملی در محیط کار نشات می‌گیرد، که البته تعداد مرگ‌های غیرمستقیم، هم زیادتر است و هم بخش اعظم آن در آمار و ارقام لحاظ نمی‌شود.به گفته شریفی مقدم، یکی از مهم‌ترین نتایج فشار کاری بالا برای پرستاران، ابتلا به بیماری‌های روحی و درگیر شدن با عوامل استرس‌زا است.
